به نقل از «خبرآنلاین»

سند سازی علیه امام رضا

تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۹۱۵۷۲

شیخ صدوق منبع نقل را نمی آورد و فقط می گوید آن را در کتابی دیده (ووجدت فی بعض الکتب نسخة کتاب الحباء والشرط من الرضا علی بن موسی علیه السلام إلی العمال فی شأن الفضل بن سهل وأخیه ولم یرو ذلک أحد...) اما نکته جالب این است که این سند هیچ جای دیگری نقل نشده است. نقل این اثر با وجود اینکه احتمالاً شیخ صدوق نسبت به مضامین آن تحفظ داشته نشان از تعهد قابل ستایش شیخ صدوق در نقل آثار مرتبط با امام رضا بدون تصرف و واهمه نقل دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از نقطه نظر تاریخی اینجا ما وامدار این گرایش باز و قابل ستایش شیخ صدوق هستیم. با این وصف از محتوای متن کاملاً روشن است که این نامه با اهداف سیاسی خاصی پرداخته شده و دست هایی در ورای این سند سازی بوده است. آقای مادلونگ سال ها پیش در مقاله ای خواندنی که برای بزرگداشت احسان عباس منتشر کرد متن این سند را برای نخستین بار ترجمه و تحلیل کرد و البته اصالت آن را نه قطعی اما محتمل دانست.

هر چه هست مسلم است که متن با ادبیات اسناد دولتی عصر خلافت عباسی اول سازگار است و اصطلاحات و واژگان به کار رفته در آن همگی در سندهای مشابه همان دوره قابل پیگیری است. بنابراین اگر این متن ساختگی باشد که به عقیده من حتماً ساختگی است باید در همان دوره امام رضا و با سوء استفاده از نام آن امام و جایگاه اجتماعی حضرت و شاید به هدف تحت فشار قرار دادن مأمون در راستای قطع ارتباط با امام رضا و همچنین بدنام کردن حضرت و نیز حساس کردن بنی عباس در بغداد و در راستای تطهیر بنو سهل از سوی هواداران فضل بن سهل ساخته و پرداخته شده است.

ظاهراً هدف اصلی در این چارچوب این بوده تا مخالفت بنو سهل با ولایتعهدی امام رضا را به سمع و نظر مخالفان عباسی مأمون در بغداد برسانند و آنان را تحریک کرده و مأمون را وادار به کنار گذاشتن امام رضا کنند. درباره موضوع ولایتعهدی امام رضا مقالات متنوعی به زبان انگلیسی تاکنون چاپ شده که بیشتر آنها در زبان فارسی انعکاسی نداشته است.

۶۵۶۵

کد خبر 1678070

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: شیخ صدوق امام رضا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۹۱۵۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه (ع) به دوره غیبت

آیت الله علیرضا اعرافی در مراسم بزرگداشت شیخ صدوق که در آستان این محدث بزرگ در شهر ری برگزار شد، ضمن تسلیت روز شهادت امام صادق (ع) گفت : یاد و نام و خاطره‌های شیخ صدوق را در مجاورت مرقد شریف آن عالم فرزانه و بزرگوار گرامی می‌داریم و به همه امامزادگان معظم مخصوصا امامزادگان مدفون در این سرزمین گرانقدر درود می‌فرستم و از برگزار کنندگان این محفل نیز تقدیر می‌کنم. بنده نکاتی درباره مرحوم شیخ صدوق بیان می‌کنم، چون این عالم بزرگوار از بزرگترین عالمان و فرزانگانی هستند که دریچه‌ها و آفاق بزرگی به روی معارف امام صادق (ع) و اهل بیت (ع) گشود.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: بیش از هزار سال است که کتب او در حوزه‌های علمیه و مراکز علمی، موج‌آفرین است. شیخ صدوق بیش از هزار سال پرچمدار مکتب امام صادق (ع) و سایر اهل بیت (ع) بوده است و بار‌ها این نام بلند در مراکز علمی طنین افکن شده و مورد احترام عالمان، بزرگان و مدرسان علوم الهی است. نقش این عالم بزرگوار در معماری تشیع، تحکیم مبانی آن و جهت دادن به فرهنگ اسلامی بسیار ممتاز و در سطح یک است بنابراین چنین شخصیت بزرگواری که به احترام او گرد آمده‌ایم از پدران معنوی ما به حساب می‌آید.

آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: شیخ المحدثین در ساختن فرهنگ اسلامی و شیعی بسیار نقش‌آفرین بوده و از امتیازات فراوانی برخوردار است که به برخی از آنها اشاره می‌کنم. اول اینکه مرحوم شیخ صدوق از قم برخاسته و خاندان وی در قم جایگاه والایی داشته و پدر وی از چهره‌های مطرح در حوزه قم در قرون صدر اسلام بوده و رابطه نزدیکی با امام عسکری (ع) داشت و از چهره‌های مهم حوزه‌های علمیه بود. تولد مرحوم شیخ صدوق و نشو و نمای ایشان در قم بود. آن روزگار در میان حوزه‌های علمیه اسلامی و شیعی، سه حوزه جایگاه بزرگی در عالم اسلام و تشیع داشتند که حوزه قم، ری و بغداد به عنوان سه ضلع یک مثلث بودند که در تاریخ اسلام و طراحی فکر اسلامی و شیعی، نقش ممتاز و بی‌بدیل داشتند.

او ادامه داد: البته در آن زمان حوزه‌های علمیه متعددی در عراق، ایران و نقاط مختلف جهان اسلام داشتیم، اما در اواخر عصر حضور ائمه (ع) و شصت سال غیبت صغری و اوایل غیبت کبری، این سه حوزه، قله و سرآمد بودند. مرحوم شیخ صدوق آثار علمی ارزنده‌ای دارد و شاگردان بزرگی هم تربیت کرد. وی معارف الهی را در قم فرا گرفت و سپس به ری منتقل شد لذا اولین خصوصیت این عالم بزرگ و نقش‌آفرین تاریخ اسلام و ایران و تشیع این است که ایشان همزمان این سه حوزه بزرگ و سرآمد عصر خودش را درک کرده است. بخش زیادی از رشد علمی شیخ صدوق در قم و در محضر پدر بزرگوار و دیگر علمای بزرگ قم سپری شد. سپس وقتی حکومت آل بویه از اولین حکومت‌های شیعی شکل گرفت و مقر آن در ری بود از شیخ صدوق دعوت شد در مقر خلافت حضور پیدا کرده و به کار علمی بپردازد. ایشان هم احساس وظیفه کرده و به ری آمد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: این برای ری و تهران افتخار بزرگی است که دو تن از نویسندگان کتاب چهارگانه شیعه یعنی شیخ صدوق و شیخ کلینی از حوزه علمیه ری برخاسته‌اند. شیخ صدوق به دلیل جامعیتی که داشت مورد احترام هم حوزه‌های علمیه بودند. در امتداد نکته اول، باید به نکته دیگری توجه کرد که شیخ صدوق، مرد هجرت‌ها و سفر‌های مختلف علمی است. ممکن است هجرت، امروزه برای ما امر ساده‌ای به حساب بیاید چراکه وسایل نقلیه برای رفت و آمد میان شهر‌های مختلف جهان وجود دارد، اما آن زمان، یک سفر حج ماه‌ها طول می‌کشیده است و ابزار‌های ارتباطی امروز هم وجود نداشته است. مرحوم شیخ صدوق در قرن چهارم هجری، غیر از اینکه حوزه‌های ری، قم و بغداد را درک کرد، زنجیره سفر‌های علمی ایشان از جمله به خراسان و مشهد، سمرقند، بلخ و بخارا، فصلی اعجاب‌انگیز و درخشان از زندگی ایشان است.

آیت‌الله اعرافی گفت: نکته دیگر اینکه شیخ صدوق پرچمدار فکر شیعی است. وی در عصر خود در ری، بغداد، سمرقند، بخارا، بلخ، همدان، مکه و مدینه با علمای اهل سنت وارد بحث و گفتگو‌های فراوانی شد. وی حتی استادان و شاگردانی دارد که از علمای اهل سنت هستند. امروزه عده‌ای دنبال این هستند که اهل سنت را در تضاد با شیعه قرار دهند که این مسئله در همه اعصار وجود داشت، اما کسانی همانند امام صادق (ع)، شیخ صدوق، شیخ مفید و دیگر بزرگان از یک سو با افراط در اهل سنت مقابله کرده و از سوی دیگر برای افراد میانه‌رو اهل سنت احترام قائل بوده و دنبال وحدت جهان اسلام بودند. مخصوصا شیخ صدوق هم در آثار و اعمال و افکار خود پایبند این سنت اسلامی بودند.

او با بیان اینکه دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه (ع) به دوره غیبت است، افزود: این انتقال، یک گذر تاریخی بود لذا باید ظرفیت‌های جدیدی ایجاد شده و معارف شیعه، سامان تازه‌ای پیدا کنند تا عالم اسلام به دوره غیبت صغری و پس از آن غیبت کبری منتقل شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: طراحان و معماران بزرگ شیعه از زمان ظهور به زمان غیبت چند نفر هستند که یکی از بزرگترین آنها شیخ صدوق است. دیگر افراد شیخ مفید، سید مرتضی، کلینی و امثالهم بودند. اینها معمار تاریخ تشیع و طراحان یک تحول عظیم در عالم تشیع و ایران هستند، چون ایران در همین ایام است که اندک اندک آغوش خود را به روی معارف شیعه می‌گشاید و برخلاف برخی تصورات، شمشیر، اسلام را به ایران نیاورد بلکه ایران با آغوش باز و با عقلانیت از اسلام و معارف قرآن و اهل بیت (ع) استقبال کرد.

 

باشگاه خبرنگاران جوان قم قم